ΚΟΝΞ ΟΜ ΠΑΝΞ

Είναι φορές που με πιάνει τρέλλα και μου ρχονται ιδέες, συνήθως με περιτύλιγμα μεταφυσικό, τις οποίες έχω την έμφυτη τάση να αναλύω και να τις βάζω σε ορθολογικά καλούπια. Επίσης ρέπω προς τον «τοτεμισμό», δηλαδή αναζητώ ιδέες ή υλικά αντικείμενα, τα οποία αντιμετωπίζω σα σύμβολα, προσδίδοντάς τους κάποιας μορφής ιερότητα με μυστικιστικό περιεχόμενο. Αυτή είναι μια πλευρά του εαυτού μου που έρχεται σε αντίθεση με τον αυστηρό και μεθοδικό τρόπο σκέψης που υιοθετώ στην καθημερινότητά μου κυρίως λόγω του επαγγέλματός μου. Ωστόσο, αυτή η «ανατολίτικη», μοιρολατρική και ίσως προληπτική μου φύση με κυριεύει ενίοτε κα ιδού τα αποτελέσματα :

Το μήλο, αυτό το τόσο υγιεινό και εύγευστο φρούτο κρύβει τόση ιστορία μέσα του, όση φαντάζομαι κανένα άλλο εδώδιμο. Χωρίς πλάκα έχει παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο σε τόσες ιστορίες, αληθινές και φανταστικές, που ξεχειλίζουν συμβολισμούς και κρυμμένα νοήματα, τις οποίες δε θα μπορούσα να αγνοήσω. Για να δούμε όμως κάποιες απ τις πιο σημαντικές συνοδευμένες από μια μίνι ανάλυση :

1) Το μήλο της Εύας : η Εύα παρασυρμένη απ το φίδι δαγκώνει τον καρπό του απαγορευμένου δέντρου με αποτέλεσμα να διαπράξει από κοινού με τον Αδάμ το προπατορικό αμάρτημα και να εκδιωχθούν οι δυο τους απ'τον παράδεισο. Ο καρπός του δέντρου της γνώσης του καλού και του κακού απεικονίζεται ως μήλο.

2) Το μήλο του Αδάμ : το χαρακτηριστικό εξόγκωμα στο λαιμό των ανδρών. Η ονομασία προέρχεται επίσης απ τη Βίβλο (και καλά του κατσε του Αδάμ το μήλο στο λαιμό ένεκα της αμαρτίας) αλλά εγώ πιστεύω ότι κρύβει κι άλλες έννοιες.

3) Τα μήλα των Εσπερίδων : ο Ηρακλής κλέβει τα μήλα, τα οποία σημειωτέον είχαν δοθεί απ τη Γη στο Δία και την Ήρα σα γαμήλιο δώρο.

4) Το μήλο της έριδος : το χρυσό μήλο που έδωσε ο Πάρης στην Αφροδίτη με αντάλλαγμα την ωραία Ελένη και αιτία του Τρωικού πολέμου.

5) Γουλιέλμος Τέλος : ελβετός ήρωας του 14ου αι., ανυπότακτος, καταδικάστηκε να σημαδέψει με το τόξο του ένα μήλο στο κεφάλι του γιου του και το πέτυχε (το μήλο).

6) Χιονάτη : η χιονάτη δαγκώνει το δηλητηριασμένο μήλο και πέφτει νεκρή μέχρι να τη σώσει ο πρίγκηπας.

7) Το μήλο της βαρύτητας : ένα μήλο πέφτει στο κεφάλι του Νεύτωνα και εκείνος διαπιστώνει το νόμο της βαρύτητας.

8) Apple : ο Άλαν Τουρινγκ ήταν βρετανός μαθηματικός και θεωρείται συχνά πατέρας της επιστήμης των υπολογιστών. Καταδικάστηκε για ομοφυλοφιλία και ως ποινή του επέβαλαν ορμονική θεραπεία για μείωση της λίμπιντο. Μετά από ένα χρόνο αυτοκτόνησε δαγκώνοντας ένα μήλο, το οποίο ο ίδιος είχε διαποτίσει με κυάνιο. Λέγεται ότι το σήμα της apple είναι προς τιμήν του (αρη θενκς φορ δε τιπ).

Δεν ξέρω τι σκέφτεστε καθώς διαβάζετε αυτές τις, ας το παραδεχτώ, μπούρδες. Πάντως εγώ βρίσκω μια συμμετρία κρυμμένη πίσω απ αυτές τις ιστορίες, όπου το μήλο ως ιδέα πλέον, τις τέμνει αξιακά.

Το μήλο παίρνει σε όλες τις ιστορίες το ρόλο του τρόπαιου, μεταφυσικά κατοχυρωμένου, που ο άνθρωπος λαχταρά να κατακτήσει. Ειδικά, στους πρώτους δύο μύθους, ο εν λόγω καρπός συμβολίζει τη σοφία, την υπέρτατη γνώση, την οποία όμως ο άνθρωπος είναι ανήμπορος να κατακτήσει. Όπως έχω γράψει και σε προηγούμενο άρθρο η απόλυτη σοφία είναι απροσπέλαστη για τον άνρθωπο και για τούτο όταν ο τελευταίος αποπειράται να την αγγίξει, κατακρημνίζεται. Όταν δαγκώσει το μήλο δηλητηριάζεται εν είδει τιμωρίας για την αλαζονεία του.

Το μήλο όμως είναι τόσο ισχυρό, που μπορεί να αποτελέσει και αντικείμενο διαμάχης μεταξύ των Θεών. Και αυτοί δηλαδή την πατάνε. Βέβαια, τις συνέπειες των επιλογών τους τις πληρώνουν τελικά οι άνθρωποι (Τρωικός πόλεμος) αφού κι αυτοί βάλαν το χεράκι τους στη δημιουργία της έριδος, οπότε οι συνέπειες θα είναι για ακόμη μια φορά οδυνηρές.

Βέβαια, το μήλο σε επιβραβεύει κιόλας, όταν αγωνίζεσαι για δίκαιους σκοπούς, όπως έκανε ο φίλος Γουλιέλμος Τέλος. Επίσης, αποτέλεσε την αιτία για να διατυπώσει ο αντιπαθής, κατά τα άλλα, Νεύτωνας το σημαντικότερο ίσως νόμο της φυσικής. Μοιάζει να υπάρχει μια ισορροπία στις συμβολικές δράσεις του μήλου, όπου άλλοτε επιβραβεύει και άλλοτε τιμωρεί.

Για να τελειώνω με τις ασυναρτησίες, βλέπω ότι το μήλο έχει μια κάποια διφυή υπόσταση. Όταν είναι ακέραιο, συμβολίζει τη γνώση, τη σοφία, την ανδρεία ενώ όταν είναι δαγκωμένο, μισοφαγωμένο συμβολίζει την πτώση και το θάνατο. Πώς όμως να φτάσεις στη σοφία αν δε δαγκώσεις πρώτα το μήλο?