Κυριακή 30 Ιανουαρίου 2011

Λεφτα και εξωγηινοι

Γιατι δεν ειμαι πλουσιος?

Λοιπον αναγνωστουλη μου, ξερω οτι ηδη ταυτιστηκες μαζι μου αφου και εσυ συχνα αναρωτιεσαι γιατι δεν εισαι πλουσιος (σου μιλαω στον ενικο για να δεθουμε, να δωσω μια αμεσοτητα στη σχεση μας - το ιδιο κολπο κανει και ο Πανουσης στο ραδιοφωνο και σε εμενα τουλαχιστον πιανει).

Κατι τετοιες ερωτησεις με απασχολουν πολυ συχνα. Ξεκινανε σαν απλες σκεψεις και μετα απο πολυ προβληματισμο, περισυλλογη και πνευματικη προσπαθεια, δυστυχως παραμενουν απλες.

Και ξαναρωταω, γιατι δεν ειμαι fucking πλουσιος!?

Μια πρωτη απαντηση θα μπορουσε να ειναι το γεγονος οτι δε δουλευω, δεν εχω καμια επιχειρηματικη ιδεα, δεν εχω καποιο εξαιρετικο ταλεντο και δεν ειμαι τυχερος στα τυχερα παιχνιδια. Επισης δεν εχω καποια μεγαλη κληρονομια.

Ειναι ομως αυτα αρκετα για να καταδικασουν καποιον στην απλουσία? (δε θα πω φτωχεια γιατι δεν ειμαι φτωχος - δοξα τω Δια η οικογενεια μου φροντιζει να περναω φινα). Ας πουμε πως ναι. Γιατι ομως δεν εισαι εσυ πλουσιος? Γιατι δεν ειμαστε ολοι πλουσιοι? Γινεται να ειμαστε ολοι πλουσιοι?

Ας δουμε ενα θεωρητικο σεναριο:

Εστω οτι αποκτουμε (σαν ανθρωποτητα) την τεχνογνωσια και την τεχνολογια να παραγουμε πολλα αγαθα χωρις πολυ κοπο. Για παραδειγμα, εστω οτι ενας ανθρωπος χειριζεται ενα υπερ-τρακτερ που μπορει να καλλιεργησει αρκετο σιταρι
για να καλυψει τις αναγκες χιλιαδων ανθρωπων. Καποιος αλλος παραγει με σχεδον αυτοματισμενους τροπους καποιο τεραστιο αριθμο ρουχων, ενας τριτος κοβει πυριτιο για την κατασκευη αναριθμητων υπολογιστων κλπ κλπ. Εστω επισης οτι ο καθενας μοιραζει απλοχερα τα περισσευουμενα αγαθα του, ετσι ωστε και ο φτωχοτερος ολων μας να απολαμβανει πολλα αγαθα και κατα μια εννοια να ειναι πλουσιος.

Στον πραγματικο κοσμο ομως, τιποτα απο ολα αυτα δε συμβαινει. Τουναντιον, για την παραγωγη ενος προιοντος, χρειαζεται να επενδυθουν ενα σωρο εργατοωρες απο ενα σωρο ανθρωπους. Για παραδειγμα για να μπορω εγω να πιω ενα λιτρο γαλα, θα πρεπει να εχουν δουλεψει εκτροφεις, κτηνιατροι, χειριστες μηχανηματων, συντηρητες μηχανηματων, μεταφορεις, ελεγκτες, υπαλληλοι γραφειοκρατειας και δε μπορω και εγω να φανταστω ποσοι αλλοι. Ετσι, το κοστος σε χρηματα διαφορων αγαθων οπως το γαλα, το ψωμι, τα ρουχα κλπ, τα καθιστουν απροσιτα για καποιους ανθρωπους που ζουν (τροπος του λεγειν) λιγο πιο διπλα μας και κανουν ειρωνικες απεργιες πεινας κλειδωμενοι στη νομικη (λεω ειρωνικες γιατι η οψη τους μαρτυραει οτι ουτως ή αλλως δεν εχουν να φανε).


Αρα απο οτι φαινεται δε γινεται εκ των πραγματων να ειμαστε ολοι πλουσιοι. Προς το παρον. Ισως σε καποια χρονια ομως να μπορεσουμε.
Το ερωτημα τωρα ειναι: κινουμαστε προς αυτη την κατευθυνση? Οι παραγωγικες μας μοναδες στοχευουν στην επαρκεια αγαθων για οσο γινεται πιο πολλους ανθρωπους?

Και εδω η απαντηση ειναι ευκολη, και ειναι φυσικα οχι. Ο στοχος μιας εταιρειας δεν ειναι η μεγιστοποιηση της παραγωγης, αλλα η μεγιστοποιηση του κερδους. Οταν παραγει καποιος πολλα αγαθα, και οι ανταγωνιστες του παραγουν επισης πολλα, η αυξημενη παροχη του προιοντος στην αγορα κανει την τιμη του να πεσει. Αρα δεν ειναι συμφερον για μια εταιρεια να παραγει περα απο ενα επιπεδο... και ετσι οι μηχανες κλεινουν, η τσιμινιερα παγωνει. Αλλες φορες επισης, γεωργικα προιοντα που δεν πωλουνται εγκαιρως (εξαιτιας κωλυματων που σχετιζονται με επιδοτησεις, δασμους ή κακοκαιριες), μενουν να σαπιζουν στα χωραφια ή πετιουνται (βλεπε πορτοκαλια Αργους), την ιδια στιγμη που καποιοι ανθρωποι λιγο διπλα, ή εστω λιγο παραδιπλα δεν εχουν ουτε καν καθαρο νερο.

Και δυστυχως, ολη αυτη κατασταση ειναι "λογικη". Δε μπορω να απαιτησω απο καποιον να προσφερει ανιδιοτελως οτιδηποτε -και μαλλον δε θα το κανει, εκτος ισως αν νιωθει οτι βοηθωντας το διπλανο του, βοηθαει τη δικη του ομαδα, αρα και τον εαυτο του. Αυτο που εννοω ειναι οτι καθε ανθρωπως ειναι ενστικτωδως προγραμματισμενος να δινει προτεραιοτητα στο δικο του συμφερον. Μια οικογενεια θα δωσει προθυμα τα παντα σε ενα δικο της παιδι χωρις να ζητησει ανταλλαγμα, αλλα δε θα ενδιαφερθει για το παιδι της αλλης οικογενειας. Μια πολη θα μεριμνησει για παροχες προς ολους τους κατοικους της εστω κιαν καποιοι κατοικοι δεν εχουν συμβαλει καθολου στην ευημερια της πολης. Ομοιως, μια χωρα θα υπερασπιστει τα ανθρωπινα δικαιωματα των πολιτων της, αλλα θα καταδικασει σε εμμεση θανατικη ποινη τους παρεισακτους. Και μεταξυ ηπειρων ακομα, μια υποτυπωδης αλληλεγγυη υπαρχει.

Τι μενει λοιπον? Να βρουμε εξωγηινους ! Τοτε ισως θα μπορεσουμε να δουμε τους ανθρωπους σαν "δικους μας ανθρωπους" και ισως νοιαστουμε λιγο παραπανω για αυτους. Ελπιζω λοιπον σε πολλα πολλα χρονια να γινουμε κατι σαν τη Γαια του Ασιμοφ (ή την Πανδωρα του Αβαταρ).


Τετάρτη 26 Ιανουαρίου 2011

'Η αβυσσος', ή 'μετα τις βιδες ηρθαν και οι τουρτες'

Ποια λιμανια ξενα σε χαιδευουν?
Ποια φωτα ξενα σε πολιορκουν
Του κοσμου ολου τη σοφια
ψαχνεις γυμνος και τυφλωμενος

Στο εργαστηριο σου στεκεις γονατιστος
οι ωρες σε γυρευουν
οι "βιδες" στις πορτες της γνωσης
ειναι σφιχτα μανταλωμενες

Σε ποια μονοπατια ανιερα εχεις σκορπιστει
Ω καπτεν Αχαμπ της επιστημης?
Αραγε θα σκοτωσεις με το καμακι σου το τερας?
Αραγε θα σβησεις τα κερια απ'την "τουρτα"?

...ξερεις εσυ

Τετάρτη 12 Ιανουαρίου 2011

Marvin

Γεια χαρα παιδες. Σορρυ που σας εχω αφησει πολυ καιρο χωρις τα νεα μου. Και δεν το εχω κανει γιατι "το καλο πραγμα αργει να γινει" , δηλαδη δεν ετοιμαζω ενα συγκλονιστικο - life changing αρθρο. Απλα αυτες τις μερες διαβαζω πολλη λογοτεχνια.

Και πώς ειναι οταν βλεπεις μουντιαλ που σε κατακλυζει μια ακατανικητη επιθυμια να παιξεις μπαλα και κλοτσας τα αδεια (αν εισαι τυχερος) τενεκεδακια στο δρομο? Ε, ετσι και εγω, οταν διαβαζω λογοτεχνια θελω να γραψω κιολας. Ετοιμαζω λοιπον το δευτερο στη σειρα δημιουργημα μου (μετα το "Μανος & Ολγα"), με τιτλο "Today is your day", και το οποιο δε θα εχετε τη δυνατοτητα να διαβασετε, εκτος κιαν με επισκεφθειτε (με αυτο τον τροπο ισως καταπιεσετε την αναγκη σας να χλευασετε το γραψιμο μου αφου θα ειστε μονοι σε ενα ξενο σπιτι και εγω θα κραταω ενα κουζινομαχαιρο προσποιουμενος οτι ετοιμαζω καποιο σνακ).

Για αλλο λογο ομως ξεκινησα να γραφω. Ειδα μολις πριν λιγο την ταινια "Ταξιδευοντας το γαλαξια με οτοστοπ". Το βιβλιο στο οποιο βασιστηκε η ταινια γραφτηκε απο τον Douglas Adams και το διαβασα στο στρατο κατα τη διαρκεια της πιο διασκεδαστικης εννιαωρης υπηρεσιας που εχω βγαλει (τι γιωτα δινουν αραγε σε οσους κλαινε απο τα γελια κατα τη διαρκεια της εφοδου? - ευτυχως δεν εμαθα).

Λιγα λογια για την ταινια: μου αρεσε. (αν δεν εχετε διαβασει το βιβλιο {το πρωτο της τετραλογιας} ισως σας φανει απλα μια σειρα ασυναρτητων σουρεαλιστικων γεγονοτων - στην πραγματικοτητα καθε σκηνη συνοδευεται απο πολλες σελιδες ξεκαρδιστικων επεξηγησεων). Ο ηρωας που συμπαθησα παραπανω ή μαλλον ο ηρωας με τον οποιο ταυτιστηκα ηταν ο Marvin, το καταθλιπτικο ρομποτ. Αναγνωρισα στον εαυτο μου ενα βασικοτατο στοιχειο του χαρακτηρα του: την απαισιοδοξια.

Το φιλοσοφησα λιγο. Προσπαθησα να βρω τα αιτια που με κανουν να κοιταω παντα τι μπορει να παει στραβα και οχι το πως μπορει να "μας κατσει η κεντα απο το πουθενα" οπως λεει ενας (αισιοδοξος) φιλος. Δεν κατεληξα σε πολλα συμπερασματα (ισως επειδη εχω πιει και κανα δυο μπυριτσες). Το μονο που εντοπισα ειναι ο συσχετισμος της εννοιας της απαισιοδοξιας και της απογοητευσης. Ναι αυτες οι δυο κουφαλες συνδεονται πολυ αμεσα (στο δικο μου μυαλο τουλαχιστον). Γιατι για μενα η απογοητευση ειναι απο τα πιο εκνευριστικα συναισθηματα (αλλους τους ενοχλει η μοναξια, αλλους η αδικια, εμενα η απογοητευση). Και τσατιζομαι το ιδιο και ως πομπος (οταν δε φερνω εις περας κατι που οφειλα) και ως δεκτης (οταν καποιος τα θαλασσωνει και διαπιστωνω οτι κακως τον εμπιστευτηκα). Ενας αφελης αλλα αποδοτικος τροπος να μην απογοητευεσαι, ειναι εκ των προτερων να θεωρεις οτι θα αποτυχεις, οτι δε θα προλαβεις, οτι θα χασεις, οτι θα σου πανε ολα στραβα τελος παντων. Και ετσι, τις (δυστυχως αρκετες) φορες που θα επαληθευεσαι τουλαχιστον θα εισαι προετοιμασμενος. Γιαυτο σας προτεινω να ειστε απαισιοδοξοι - θα σας κοστισει λιγοτερο οταν θα φατε τα μουτρα σας.

Υγ: Το θεμα της αυτοεκπληρουμενης προφητειας θα το σκεφτω αργοτερα.

Bonus ιστοριουλα:

Βρισκομαι στον κηπο του θειου. Εχουμε επισκεψεις, ολοι ομορφα ντυμενοι, χαρουμενη ατμοσφαιρα, γελια μουσικη και πολυ φαϊ. Ο Φελινι, ο γατος του θειου θεωρησε οτι ειναι η καταλληλη περισταση να κανει το κομματι του. Θελει να εχει πολλους μαρτυρες στα κατορθωματα του, να εισπραξει τα ευσημα απο πολλους, να αντιμετωπιστει ως ηρωας, να κλεψει την παρασταση και να ανταμοιφθει με χαδια, extra φαγητο και συγχαρητηρια. Πιανει λοιπον ενα ποντικακι, το στραπατσαριζει λιγο αλλα δεν το σκοτωνει και το αφηνει στα ποδια μιας εκ των καλεσμενων.

Νιαουριζει λιγο για να αποσπασει την προσοχη μας και αντι για διθυραμβους τον υποδεχονται με τσιριδες και λακτισματα. Τη στιγμη που ο δεινος μας θηρευτης* πισωπαταει για να αποφυγει το πλασιε της γοβας, γυρναει και για ενα δεκατο του δευτερολεπτου με κοιταει (ισως γιατι με θεωρει λογικο ατομο και με κατανοηση) και με τηλεπαθεια μου λεει: WTF MAN!!?!?

Ε, δεν ειχα μαζι μου φωτογραφικη μηχανη και η στιγμη εφυγε αμεσως, οποτε δεν απαθανατισα τη φατσα του. Αν το ειχα κανει ομως θα μπορουσα να σας δειξω ακριβως πως μοιαζει η απογοητευση.

* δε μου παει να χρησιμοποιω τη λεξη 'κυνηγος' οταν αναφερομαι σε αιλουροειδη, μου φαινεται καπως ασόβαρο.

Υγ της bonus ιστοριας: το γεγονος οτι ο Φελινι τσιμπησε το τρωκτικουλι αποδεικνυει οτι η ταινια ειναι προϊον φαντασιας.

Ο δικομανης κατηγορουμενος


Φοραει το μαυρο του κοστουμι
ισιωνει τη γραβατα
κοιταζει στον καθρεφτη
μονολογωντας μια ριματα

Στα στενα της ευελπιδων περπατα (ξανα)
και σιγοτραγουδαει
το στιχακι του Ρεμπο ανακαλει
και βουρκωνει

Ποια μαγισσα τον πλανεψε?
η ροδα ή η κοπανα?
στα ρουχα του τα πενθιμα
θωρει μιαν αδεια αλανα

Στο εδωλιο στεκει μοναχός
η ανασα του βαραινει
θα ερθει η αθωωση
η χιλιοτραγουδισμενη?

Αθωος ομως θα κριθει
θαυμα, ω θαυμα ωσαννα!
ωσπου της δικης το κατωφλι
ολβιος να διαβει ξανα....

Υγ: to whom it may concern...

Τρίτη 4 Ιανουαρίου 2011

Η αβασταχτη ελαφροτητα της επαρχιας

Θα σας αφηγηθω ενα περιστατικο ακριβως οπως συνεβη. Ειχα παει στην επαρχιακη πολη, απ'οπου και καταγομαι, για τις γιορτες και αποφασισα να βγω το απογευματακι με φιλους για καφε. Προορισμος μας ενα ομορφο καφε-μπαρ, που ειχαμε ηδη επισκεφθει αρκετες φορες στο παρελθον και το οποιο πραγματι διακρινεται απ'τα υπολοιπα της πολης (μπουζουκομαγαζα μεταμφιεσμενα ή γυφτοροκαδικα ή τρεντολαουντζιες του ελεους εξαιρετικα χαμηλης αισθητικης). Συγκεκριμενα, το εν λογω μαγαζι ειναι αψογα διακοσμημενο εσωτερικα, με ξυλο και πετρα αλα φιλιπ σταρκ και το πολυ εντυπωσιακο ειναι οτι στο βαθος εχει ενα αιθριο με μια ελια στη μεση. Η ελια, αιωνιο συμβολο προγονικων μεγαλειων και δοξας ειναι το θεμα του μαγαζιου διοτι σε ολα τα τραπεζακια υπαρχει μια μικρη γλαστρουλα με μια ελια-μπονσάι. Μπορει να ακουγεται γελοιο αλλα πραγματικα δεν ειναι. Σε συνδυασμο με το μινιμαλιστικο φωτισμο και το εκλεπτυσμενο μουσικο φοντο (beirut, manu chao κλπ), η ατμοσφαιρα γινεται εντυπωσιακη. Με λιγα λογια ειναι ενα πολυ αξιοπρεπες μαγαζι, με "δυνατοτητες".

Στο μαγαζι λοιπον αυτο, ενα απογευμα που εκανε κρυο και ψιλόβρεχε, ενας φιλος απ'την παρεα παρηγγειλε ενα καφε "νες" και πραγματικα μειναμε εμβροντητοι με τα λογια του σερβιτορου που εκτοξευτηκαν κατα πανω μας σα στραγαλια: "Δε σερβιρουμε νες, μονο καπουτσινο ή εσπρεσο, ειναι πολιτικη του μαγαζιου". Παγωσαμε λιγο με τα περηφανα στομφωδη λογια του υπαλληλου, τα οποια δεν επιδεχονταν αμφισβητηση και μετα το πρωτο σοκ, ο φιλος αποφασισε να παραγγειλει καπουτσινο ή εσπρεσο, δε θυμαμαι ακριβως.

Τι σημαινουν ολα αυτα? Γιατι δε σερβιρεται καφες τυπου "νες" στα "ιν" στεκια της επαρχιας? Ολα αυτα τα βασανιστικα ερωτηματα με κατεκλυσαν και γι'αυτο αποφασισα να διοχετευσω τηην κριτικοκαυστικη μου σκεψη σ'αυτο εδω το κειμενο.

Η νοοτροπια της επαρχιας ειναι ανυποφορη. Ειναι ενα συμπτωμα μιας λοιμωδους νοσου με ανησυχητικες διαστασεις. Ακους εκει δεν εμπιπτει στην πολιτικη του μαγαζιου να σερβιρουν νες! Τι το περασαμε, σανζ ελιζε?

Το παραπανω μαγαζακι, που μεχρι εκεινη τη στιγμη το θεωρουσα αξιοπρεπες, θεωρησε (προσωποποιω το μαγαζι για λογους αφηγηματικης ευκολιας) οτι το σερβιρισμα νες ειναι ενδειξη κιτς και βλαχιας, μη αρμοζουσα στις χαι φασιον στυλιστικες προδιαγραφες του. Προφανως το στυλακι αυτο το κοπιαρε αυτουσιο απο καποιο αλλο μαγαζακι καποιας ευρωπαικης πρωτευουσας και νομιζε οτι αυτη η ελιτιστικη τακτικη θα το καθιερωσει στο μικροαστικο, μισοβλαχικο περιβαλλον της Τ. ως το ναο της αποψης και της αισθητικης. Τι κακομοιρηδες....

Και αυτο το σκηνικο φυσικα αποτελει ευστοχο παραδειγμα της υποκρισιας και του "δηθεν" των μικρονοϊκων επαρχιωτων οι οποιοι ειμαι σιγουρη οτι χαιρετισαν με θαυμασμο αυτον τον νεωτερισμο, που στο λιγοστο μυαλο τους θα τους κανει να αισθανονται, το λιγοτερο, ευρωπαιοι. Φευ!

Και ενω πηγα χαρουμενη να πιω το καφεδακι μου, μου συνεβη το εξης τρομερο. Σας εχει συμβει ποτε να δειτε μια βιτρινα καταστηματος και να σας φανει εντυπωσιακη και μετα καθως η προσοχη σας εστιασει σε ενα ενα ξεχωριστα τα αντικειμενα, να συνειδητοποιησετε οτι ολα ειναι σαβουρες? Ε αυτο ακριβως: συγκλονισμενη απ'τα αυταρχικα σχεδον λογια του σερβιτορου, αρχισα να παρατηρω τον κοσμο γυρω μου: ο φουσκωμενος απο καμαρι δημαρχος ή κατι τετοιο και αλλοι τοπικοι παραγοντες, η "καθως πρεπει" κυρια της εκκλησιας, το ζευγαρι που μολις αρραβωνιαστηκε και ανταλλαξαν ρολογια και χρυσες λιρες, ο κακομοιρης σαραβαλιασμενος νεος που πληττει αφορητα...