Ηρωες

Δεν πιστευω στο θεο. Εδω και αρκετο καιρο η επιστημη διελυσε και την παραμικρη υποψια υπαρξης ενος αδιορατου θεϊκου χεριου που κυβερνα και κατευθυνει τα παντα, δινοντας την ελευθερια στους ανθρωπους να οριζουν εκεινοι τη μοιρα τους. Αν το αιτιο των παντων δεν ειναι ο θεος, τοτε δε μενει παρα να εμπιστευτεις το ανθρωπινο μυαλο, πραγμα που σε κανει να σεβεσαι το ανθρωπινο πνευμα και την ανθρωπινη δημιουργικοτητα.

Κατα συνεπεια, πιστευω στον ανθρωπο. Φυσικα, οχι στον οποιονδηποτε ανθρωπο. Πιστευω, ας πουμε, στους ηρωες. Σαν ηρωες οριζω εκεινους τους ανθρωπους που σε μια δεδομενη χρονικη στιγμη προτασσουν το συλλογικο συμφερον εναντι του προσωπικου και φυσικα κανουν κατι γιαυτο θυσιαζοντας ισως και τη ζωη τους για καποιον υπερτερο σκοπο.

Ας δουμε ομως ενα παραδειγμα ενος πανθομολογουμενως ηρωα, του Θεοδωρου Κολοκοτρωνη, ο οποιος ηγηθηκε της ελληνικης επαναστασης του '21 (δεν την κερδισε αυτος βεβαια), που φυσικα τον θαυμαζω απεριοριστα. Ηταν αναμφισβητητα μεγαλοφυης ανθρωπος. Διαβαζω στον Ραφαηλιδη οτι εκτος απο κορυφαιος στραγητικος νους ηταν και διορατικος πολιτικος. Οραματιζοταν μαλιστα μετα το ευτυχες τελος της επαναστασης την ιδρυση κρατους ελληνοαλβανικου, διγλωσσου και διθρησκου και προσπαθουσε να "ενωσει" τους δυο λαους, ελληνες και αλβανους, προκειμενου να αντιμετωπισουν τον τουρκο κατακτητη. Εκει που ολοι οι αλλοι εβλεπαν διαφορες, ο Κολοκοτρωνης εβρισκε ομοιοτητες. Ηταν τοσο μπροστα αυτος ο ανθρωπος !

Τα στρατιωτικα του κατορθωματα και η γενναιοτητα του ειναι πανω κατω γνωστα σε ολους. Η μεγαλυτερη νικη που καταφερε κατα των τουρκων ηταν η αλωση της Τριπολιτσας την 23η Σεπτεμβριου 1821. Ακομα γιορταζουμε με παρελασεις στην Τριπολη τη μεγαλη αυτη μερα. Η αλωση ομως για τους ηττημενους ηταν σφαγη ή ακριβεστερα γενοκτονια. Συγκεκριμενα, σφαγιαστηκαν περιπου 32 χιλιαδες τουρκοι και εβραιοι αμαχοι, μεταξυ αυτων γυναικες και παιδια, αφου πρωτα βιαστηκαν, βασανιστηκαν κλπ. Η θηριωδια ηταν συντριπτικη. Βεβαια, θα μου πειτε στον πολεμο δεν υπαρχει σωστο ή λαθος, ηθικο ή ανηθικο. ΟΚ, εσεις ξερετε.

Επειτα ενα αλλο σημειο που μου κινησε την προσοχη και το διαβασα στη βικιπαιδεια, λημμα "αλωση της Τριπολιτσας", ημ/νια 26/4/2011, ηταν το εξης : "Κατα την πολιορκια της πολης, οι πλουσιοτερες οικογενειες προσεγγιζαν οπλαρχηγους και με καταλληλο αντιτιμο εξαγοραζαν την προστασια τους φευγοντας απο την Τριπολιτσα, αρκετοι με τα κινητα τους υπαρχοντα. Ο Raybaud αναφερει χαρακτηριστικα οτι οι Μαυρομιχαλαιοι, η Μπουμπουλινα, ο Κολοκοτρωνης και οι υπολοιποι οπλαρχηγοι καταφεραν να κανουν περιουσιες μεσα σε λιγες μερες απο αυτες τις καταπτυστες δοσοληψιες".

Με πονο καρδιας γραφω τα παραπανω διοτι αφελως πιστευα στην καθαροτητα των ηρωων και στο αμεμπτο της ηθικης τους υποστασης. Ειναι ανακουφιστικη, νομιζω, η αισθηση να ξερεις οτι υπαρχουν ή υπηρξαν ανθρωποι που ξεπερασαν τα ορια της ανθρωπινης ιδιοτελειας, θετοντας τις δυναμεις τους, σωματικες και ψυχικες στην εξυπηρετηση του κοινου καλου.

Οι ηρωες, λοιπον, ενσαρκωνουν ενα συμβολο. Οχι ομως ενα συμβολο θεϊκης προελευσης, αλλα ενα συμβολο γηινο και πραγματικο γιατι ειναι φτιαγμενοι απο σαρκα και οστα, αδιαψευστη αποδειξη του ανθρωπινου χαρακτηρα τους. Οι αρετες τους και οι αγαθοεργιες τους μας βοηθουν να καλυψουμε τα ιδεολογικα και υπαρξιακα μας κενα αφου αντλουμε παρηγορια και παραμυθία απο τον "προστατευτικο" τους δυναμισμο.

Ειναι απολυτα εξηγησιμη λοιπον η μυθοποιηση του ηρωα και η αποδοση σε αυτον ιδοτητων φαντασιακων. Ομως οι ηρωες δεν ειναι θεοι, ειναι ανθρωποι και ως ανθρωποι ειναι ατελεις. Και στο μετρο που κανενας θνητος δε μπορει να προσεγγισει το απειρο και το τελειο και η ιδεα της απολυτης πληροτητας ειναι απροσπελαστη, η "υπερβαση" των ηρωων ειναι μια ψευδαισθηση. Συνεπως, για ανθρωπους σαν και εμενα που θελουμε να ξεπερασουμε τον εγγενη πανικο της ανθρωπινης φυσης μας μυθοποιωντας τους ηρωες, δεν εχουμε παρα να ξεφυλλισουμε ενα κομικ.